Vier experten over de groepsverkrachting door kinderen en jongeren: “Een extreem voorbeeld van de losgeslagen moraal van vandaag”.

Hebben jongeren vandaag de dag een probleem met seksualiteit?

Rudy Verelst, gerechtspsychiater: “Mijn aanvoelen is dat dit soort feiten vaker voorkomt dan vroeger. Aan de andere kant weten we natuurlijk ook dat het dark number, het aantal aanrandingen en verkrachtingen dat onaangegeven bleef, jaar na jaar daalt. Daardoor hebben we nu misschien gewoon een iets beter zicht op de statistieken.”

Minne De Boeck, criminologe bij het Universitair Forensisch Centrum: “De feiten zijn opmerkelijk zwaar en de daders opvallend jong, maar dit soort criminaliteit op die leeftijd blijft gelukkig heel erg zeer zeldzaam.” (Lees verder onder de foto)

Wat ligt aan de oorzaak van dit verwerpelijk gedrag van de daders?

Stefan Grielens, algemeen directeur bij Vrij CLB Netwerk: “Dit is een extreem voorbeeld van de losgeslagen moraal van vandaag. Als ik over dit soort gruwelijke feiten hoor, stel ik me onmiddellijk de vraag binnen welke grenzen deze kinderen en jongeren zijn opgegroeid. Ik twijfel er sterk aan of deze piepjonge daders wel voldoende zijn bijgestuurd in het verleden. Kinderen werden vroeger tegen de muur gezet, vandaag is de opvoeding te vrij geworden. Ouders zijn onzeker en durven te weinig hun kroost bij te sturen. Met een gebrek aan opvoeding als gevolg. Daarom zien wij het aantal gedragsproblemen maar groeien. Dit is er een extreem voorbeeld van. Mijn tip? Zelfs kleuters moet je al aanspreken op fout gedrag. Je moet durven grenzen stellen. Opvoeden is niet alleen belonen, opvoeden is zeker ook straffen en beperken. Zoek ook niet onmiddellijk excuses door dat gedrag schuil te laten gaan achter een stoornis. Kinderen blijven kinderen: ze stellen nu eenmaal soms eens lastig gedrag.”

LEES OOK. Vriendje van 14-jarig meisje in Kortrijk was volgens bronnen een ‘type loverboy’: “Het heeft niets met liefde te maken” (+)

De Boeck: “Er bestaat niet iets als een eenduidige verklaring waarom jongeren zedenfeiten plegen, noch is er één profiel op te maken van de jonge dader. We weten dat dit gedrag zich bij jongeren minder stelt vanuit seksueel motief, zoals we bij volwassen daders wel zien. Jongeren plegen dit soort feiten vaak vanuit antisociaal gedrag. Ze willen zich niet conformeren aan alles wat normaal is, ze willen indruisen tegen wat aanvaard is. Hun normen zijn vervaagd, ze kennen geen grenzen. Bovendien moet je rekening houden met de context waarin ze opgroeien en met de groepsdruk die ze ervaren.”

“Dit is een extreem voorbeeld van de losgeslagen moraal van vandaag. Ik twijfel er sterk aan of deze piepjonge daders wel voldoende zijn bijgestuurd in het verleden”

Stefan Grielens

Algemeen directeur bij Vrij CLB Netwerk

Heeft de vlotte toegang tot porno op heel jonge leeftijd hier ook mee te maken?

De Boeck: “Sommige experten linken het effectief aan porno, maar dat oorzakelijk verband is wetenschappelijk nog niet vastgesteld. Je kunt je aan de andere kant inderdaad vragen stellen bij sommige categorieën van porno die geweld, incest, anale seks en groepsverkrachting min of meer verheerlijken.”

LEES OOK.“Bizar hoe sommige jongeren de impact van dat soort daden onderschatten”: jeugdrechter na groepsverkrachting Kortrijk (+)

Wannes Magits, beleidsmedewerker seksuele ontwikkeling bij Sensoa: “Porno zet inderdaad een heel mannelijke versie van seksualiteit centraal. Het gaat niet over romantiek, niet over intimiteit, noch over toestemming. Het gaat over kunnen presteren en het lang kunnen volhouden. De man bepaalt wat er gebeurt. De vrouwen in porno, die hebben dan weer overal en altijd zin in seks. We zien ook influencers op sociale media foute dingen vertellen. Ze promoten de dominantie van mannen, ze zijn seksistisch, ze stellen dat er weinig rekening moet worden gehouden met grenzen. Als je in zo’n sociale mediabubbel terechtkomt met alleen maar foute inhoud, dan kan dat zeer nefast zijn voor je ontwikkeling. Er is heel weinig die dat beeld tegenspreekt. Met grote gevolgen: in samenlevingen met stereotiepe gendernormen zijn er meer zedenfeiten. Die gendernormen zijn volgens studies al op tienjarige leeftijd ingebed, kinderen leven die wereldwijd al na op die leeftijd. Gelukkig zien we ook mensen weerklank bieden.”

“Porno zet een heel mannelijke versie van seksualiteit centraal. Het gaat niet over romantiek, niet over intimiteit, noch over toestemming”

Wannes Magits

Beleidsmedewerker seksuele ontwikkeling bij Sensoa

Verelst: “Een intensieve chronische confrontatie met stereotiepen zoals die te zien zijn in porno of verheerlijkt worden op sociale media, kan tot gedragsverandering leiden. Als je met andere woorden heel lang zonder duiding naar een bepaald soort seksueel gedrag kijkt, kan dat je referentiekader beïnvloeden. Porno heeft dus een indirecte invloed op het gedrag van jongeren. Hoe jonger ze zijn, hoe groter zelfs de impact. Kinderen hebben weinig capaciteit om over iets te reflecteren. Dat vermogen neemt toe met de leeftijd.”

Wat kunnen we doen om dit te voorkomen?

De Boeck: “Als maatschappij dragen we een enorme verantwoordelijkheid. We moeten ons vragen stellen wat achter dit gedrag zit om tot de beste preventie te komen. Seksuele opvoeding en goede beeldvorming over toestemming en normale seksualiteit zijn van immens belang.”

LEES OOK. Buurtbewoners herkennen hun ooit zo leuke Sionwijk niet meer: “Ik zal blij zijn als ik hier weg ben” (+)

Verelst: “Kinderen en jongeren moeten leren omgaan met elkaar, ze moeten leren omgaan met verschillende genders. Dat zou preventie zijn. Maar terwijl dat steeds meer nodig is, wordt de aandacht ervoor net afgebouwd.”

Magits: “De aandacht voor seksuele opvoeding in het onderwijs is tegenwoordig minimaal. Zogezegd hebben jongeren ruim en voldoende toegang tot informatie. Al is wat ze vinden op het internet en sociale media niet altijd van even goede kwaliteit. Voor ons blijft het onderwijs de meest democratische manier om aan seksuele opvoeding te doen. Zo bereik je een brede groep kinderen en jongeren. Leer hen van in de kleuterklas werken rond neen zeggen, dat hun lichaam van hen is, dat er goede geheimen en slechte geheimen bestaan. Laat die opvoeding evolueren tot het einde van het middelbaar waarbij ze dan kunnen leren over complexere situaties van bijvoorbeeld toestemming.”

“Als maatschappij dragen we een enorme verantwoordelijkheid. We moeten ons vragen stellen wat achter dit gedrag zit om tot de beste preventie te komen”

Minne De Boeck

Criminologe bij het Universitair Forensisch Centrum

Grielens: “Ik denk dat we de kinderen en jongeren breed moeten vormen. Al weet ik uit ervaring dat dit geen sinecure is. We krijgen daar veel vragen over. Leerkrachten ervaren steeds meer schroom om seksuele opvoeding te geven omdat ze voor heel diverse klassen staan. Niet in iedere cultuur wordt even gemakkelijk over seksualiteit gesproken. Sommige ouders protesteren tegen dit soort lessen of ze houden hun kinderen gewoon thuis als het op de agenda staat.”