Een maand lang heeft de staking van onbepaalde duur geduurd. Elke dag werd er in een andere gevangenis gestaakt, uit protest tegen de overbevolking en agressie. Maar daaraan is nu een einde gekomen. De socialistische en liberale vakbonden hebben hun acties stopgezet, ACV doet dat komende dinsdag.
Maar dat doen ze niet omdat de problemen die zij aankaarten van de baan zouden zijn. De vakbonden stappen over naar 48-urenstakingen per provincie. De socialistische vakbond ACOD heeft al een stakingsaanzegging gedaan voor Vlaams-Brabant op 13 mei, en samen met de liberale vakbond ook voor Limburg op 14 mei. Voor West-Vlaanderen zou ook nog een aanzegging volgen.
“We veranderen van strategie om de druk van het personeel weg te halen”, zegt Robby De Kaey, secretaris voor ACOD. “Personeelsleden kregen geen verlofdagen meer toegekend zogezegd door deze staking van onbepaalde duur. Ook was er voortdurend onzekerheid of zij zouden worden opgevorderd voor de minimale bezetting.” De pauze in de stakingen moet de personeelsleden nu de kans geven vakantiedagen op te nemen. Daarna zou er door de gerichte stakingen van telkens 48 uur minder onzekerheid zijn over de opvorderingen.
Korte straffen
Daarmee is nog geen einde gekomen aan de krachtmeting tussen de vakbonden en de minister van Justitie, Paul Van Tigchelt (Open VLD), integendeel. Voorlopig heeft Van Tigchelt enkel ingegrepen met een uitbreiding van het penitentiair verlof. Daardoor is de gevangenispopulatie gedaald van 12.300 naar ongeveer 12.100. Het aantal zogenaamde grondslapers, die op een matras in een overbevolkte cel slapen, is gedaald van 260 naar 70.
Volgens de vakbonden is dat veel te weinig, maar verder lijkt Van Tigchelt niet te willen gaan. Zij vragen als belangrijkste maatregel dat er een pauzeknop komt in de uitvoering van korte straffen. Elke straf onder de drie jaar zou dan tijdelijk niet uitgevoerd worden. Ook stellen ze voor om een coronamaatregel tijdelijk weer in te voeren, namelijk om gedetineerden enkele maanden vroeger dan voorzien vrij te laten. Die ingrepen zou de gevangenispopulatie van 12.100 naar 10.700 moeten doen zakken.
Zeker wat de korte straffen betreft, is Van Tigchelt niet van plan om daarop in te gaan, integendeel. In een campagnevideo voor Open VLD klopte hij zich vorige week nog op de borst dat elke straf in dit land wordt uitgevoerd. Iets wat bij de vakbonden opnieuw als een rode lap op een stier werkte. “Dat is net het omgekeerde van wat hij zou moeten doen”, aldus Robby De Kaey. “In plaats van campagne te voeren, zou hij beter de problemen in de gevangenissen oplossen.”
Muurvast
Ondanks het einde van de algemene staking, blijft het conflict daarmee muurvast zitten. Komende dinsdag vindt nog een overleg plaats tussen Justitie en de vakbonden, maar het ziet er niet naar uit dat dit veel kan opleveren. Van Tigchelt zelf schuift de hete aardappel op dit moment ook door naar zijn administratie van het Gevangeniswezen, dat die gesprekken leidt.
Bovendien is er woensdag ook nog een solidariteitsactie van de vakbonden, die zich onder meer verzetten tegen het plan om gevangenispersoneel al vanaf de eerste dag te kunnen opvorderen.