Nu er al weken gestaakt wordt in alle Belgische gevangenissen, kruipt Van Tigchelt voor de tweede maal in zijn pen. Een maand geleden, na een folterschandaal in de Antwerpse Begijnenstraat, gaf hij aan hoe zwaar de werkomstandigheden waren. “Ik geef toe dat het momenteel onvoldoende is”, schreef hij toen.
In een nieuwe brief aan alle penitentiair beambten, die onze redactie kon inkijken, prijst hij opnieuw hun moed in moeilijke tijden. “Er is de laatste tijd veel gezegd en geschreven over de gevangenissen. Iedereen heeft een mening en dat is maar goed ook. Goede discussies zorgen voor evenwichtige oplossingen. Dit gaat natuurlijk over jullie werk en daarom wil ik me in de eerste plaats tot jullie richten.”
Van Tigchelt stelt dat de ingevoerde maatregelen tegen de schrijnende overbevolking traag maar gestaag hun effect hebben. “Het gaat de goede richting uit. De gevangenispopulatie, die op 4 maart 12.441 bedroeg, is op vandaag gedaald tot 12.015 gedetineerden. Maar we zijn er nog niet.”
Een folterschandaal in de gevangenis van Antwerpen lag aan de basis van de onrust.
Grondslapers
Alle voorzichtige hoeraberichten ten spijt blijft die kaap van sub 12.000 gedetineerden in onze gevangenissen een moeilijke horde. Donderdag waren ze met 11.992, vrijdag met 12.015.
Wel zeker is dat het aantal grondslapers de voorbije maand is afgenomen. Op 4 maart lagen er 268 gevangenissen elke nacht op de grond, vandaag zijn er dat 86. Opvallend: in het zuiden van het land zijn er amper grondslapers. “Zoals ik eerder al zei, is het de bedoeling om het aantal grondslapers tot nul te herleiden en ervoor te zorgen dat er in de toekomst geen grondslapers meer zijn. Daarom worden de genomen maatregelen dagelijks opgevolgd en waar nodig bijgestuurd. Die oefening zetten we minstens verder tot alle grondslapers zijn weggewerkt.”
“Agressieplan”
Verder hamert de minister van Justitie op de versnelde aanwervingen van personeel en zullen er de komende maanden zo’n vierhonderd extra plaatsen in gevangenissen bijkomen. “Deze extra plaatsen willen we gebruiken om onder andere de 280 noodbedden die in 2022 werden bijgeplaatst geleidelijk aan af te kunnen bouwen. Dit moet de druk op onze gevangenissen en het personeel verder verminderen.”
Verder in zijn brief spreekt hij ook van een nieuw “agressieplan” dat momenteel wordt uitgerold. Hij doelt op individuele behandelingsplannen voor gedetineerden en geïnterneerden met gedragsstoornissen. Het is geweten dat een van de pijnpunten van de overbevolking de vele honderden geïnterneerden zijn die eigenlijk helemaal niet in een gevangenis thuishoren.
De staking duurt nu al verschillende weken en het einde lijkt nog niet in zicht.
Minimale dienstverlening
Tot slot hamert hij op hét twistpunt met de vakbonden: het garanderen van de minimale dienstverlening tijdens de stakingen. En dat vanaf uur één van een beginnende staking. “Dit is belangrijk voor de veiligheid van het aanwezige personeel en de gedetineerden en garandeert de minimale basisrechten van de gedetineerden. De toepassing ervan tijdens de sociale acties de voorbije weken toont aan dat dit mogelijk is en geen afbreuk doet aan het stakingsrecht. Het is een evenwichtige en verantwoorde maatregel in het belang van alle betrokkenen”, schrijft hij.
Van Tigchelt ziet het positief in. Hij besluit dat er verdere vooruitgang zal geboekt worden. “We houden steeds rekening met de noden van het personeel, de rechten van de gedetineerden en de veiligheid van de samenleving. Dat is een moeilijk evenwicht en ik weet dat de huidige situatie veel van u vergt. Ik wil u bedanken voor uw inzet.”