In de Amsterdamse gemeenteraad is sprake van een opvallend grote uitstroom. Uit recente cijfers blijkt dat bijna de helft van de huidige raadsleden na de verkiezingen van 2026 niet terugkeert. Een aanzienlijk deel van hen geeft aan te stoppen vanwege de hoge werkdruk, die het raadslidmaatschap steeds moeilijker te combineren maakt met een reguliere baan.
Formeel is het raadslidmaatschap bedoeld als een deeltijdfunctie, passend binnen het zogeheten lekenbestuur: volksvertegenwoordigers die hun politieke werk combineren met een maatschappelijke carrière. In de praktijk blijkt die combinatie voor veel raadsleden nauwelijks nog haalbaar. Vergaderingen, beleidsstukken, moties, bewonersavonden en constante bereikbaarheid zorgen ervoor dat het raadswerk voor velen voelt als een fulltimebaan.
Werkdruk als belangrijkste reden om te stoppen
Volgens meerdere raadsleden gaat er wekelijks structureel meer dan twintig uur zitten in het raadswerk, vaak verspreid over avonden en weekenden. Omdat de vergoeding beperkt is, zijn de meeste raadsleden aangewezen op een baan naast hun politieke functie. Juist die combinatie blijkt steeds lastiger.
Raadsleden uit uiteenlopende partijen – van links tot rechts – hebben aangegeven om die reden niet door te gaan. Zo gaf JA21-raadslid Cas van Berkel aan dat hij zijn werk als purser bij KLM niet langer kan combineren met het raadswerk. Ook bij andere fracties, waaronder VVD en Partij voor de Dieren, vertrekken meerdere raadsleden voortijdig of keren zij na 2026 niet terug.
Marc Emmerik van de Partij voor de Dieren omschrijft het raadswerk als „topsport”, waarbij politieke dossiers continu aandacht vragen. „Het zit altijd in je hoofd,” zegt hij. „Mails, appjes, vergaderingen, moties – het stopt eigenlijk nooit.”
Zorgen over representativiteit
De uitstroom baart zorgen over de samenstelling van de gemeenteraad in de toekomst. Critici vrezen dat het raadswerk daardoor vooral aantrekkelijk blijft voor beroepspolitici of mensen zonder vaste baan, terwijl de vertegenwoordiging van werkenden uit het bedrijfsleven, het onderwijs of de zorg onder druk komt te staan.
Ook de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden luidt de noodklok. Voorzitter Abdullah Uysal stelt dat de werkdruk in Amsterdam inmiddels vergelijkbaar is met een fulltimefunctie. „Dat is problematisch voor een systeem dat juist bedoeld is om burgers uit alle lagen van de samenleving te betrekken.”
Groeiende stad, gelijkblijvende raad
Amsterdam groeit richting één miljoen inwoners, maar het aantal raadszetels blijft gelijk. Daardoor moeten raadsleden steeds meer dossiers en inwoners bedienen. Volgens betrokkenen draagt dat bij aan de oplopende werkdruk en het gevoel dat het huidige systeem tegen zijn grenzen aanloopt.
Binnen het Amsterdamse bestuur, onder leiding van burgemeester Femke Halsema, wordt erkend dat de druk op raadsleden hoog is. Of dit op korte termijn leidt tot structurele veranderingen in het raadswerk of de ondersteuning daarvan, is nog onduidelijk.
Wat vaststaat, is dat de leegloop in de gemeenteraad een bredere discussie heeft aangewakkerd over de toekomst van het lokale bestuur en de vraag of het lekenbestuur in zijn huidige vorm nog houdbaar is.