De in Parijs wonende Brit John Laughland heeft een indrukwekkend cv. Hij behaalde een doctoraat in de filosofie aan de Universiteit van Oxford en studeerde Germanistiek aan de Universiteit van München. In de jaren ’90 doceerde hij aan de Sorbonne en het Institut d’Études Politiques in Parijs. Hij schreef voor grote krantentitels als The Guardian, The Wallstreet Journal en de Sunday Telegraph. Hij schreef diverse boeken, waaronder het veelbesproken The tainted source: The undemocratic origins of the European idea, met felle kritiek op de EU. Hij was tot 2008 directeur van de Eurosceptische denktank European Foundation en tot 2018 opleidingsdirecteur van de ngo Instituut voor Democratie en Samenwerking in Parijs. Hij adviseerde eerder Europarlementariërs als Derk Jan Eppink (van FVD overgestapt naar JA21) en Jean-Luc Schaffhauser (van de partij van Marine Le Pen, het Rassemblement National). Sinds 2021 is Laughland docent politieke wetenschappen en geschiedenis aan de ICES, het Katholiek Instituut van de Vendée in La Roche-sur-Yon. Behalve Engels, spreekt hij Frans, Duits, Italiaans en Russisch.
Laughland werd vorig jaar oktober aangehouden op de Londense luchthaven Gatwick. Vermoedelijk was dat vanwege praatjes in de media over Russische inmenging in de Nederlandse politiek. Niet omdat de Britse autoriteiten hem hiervan verdachten, maar omdat ze wilden weten of hij in contact stond met personen die zich hiermee bezighielden.
Sinds juli 2022 bent u directeur van FVD International. Wat houdt uw werk in en wat zijn uw ambities?
We hebben als slogan: Fight globalism worldwide. Dus dat is ons doel. We weten, dankzij het internet en de sociale media, dat er in de hele wereld enorm veel onvrede is over de Nieuwe Wereld Orde, met de Great Reset, de globale elites, het bankwezen, het financiële systeem, de internationale oligarchie, die zich natuurlijk manifesteren in supranationale organisaties zoals de Navo, de EU, ook de Wereldbank, de WTO en noem maar op. Daar besteden we veel aandacht aan op de website. In het Europarlement vertegenwoordigt Marcel de Graaff FVD. Als Europarlementariër is het belangrijk deel uit te maken van een alliantie van partijen met een duidelijk profiel. De Graaff is nu ongebonden, omdat hij uit de fractie Identiteit en Democratie is gezet. Dit vanwege zijn opvattingen over de oorlog in Oekraïne. We zijn nu bezig een nieuwe alliantie op te bouwen, onder meer met partijen in Hongarije en Bulgarije. Je hebt partijen uit zeven landen nodig om een eigen fractie te beginnen. Er ontstaan binnenkort wellicht nieuwe kansen. Er gaan geruchten dat de Italianen, zowel de Lega als de Fratelli d’Italia, Identiteit en Democratie willen verlaten.
Wie trekt er aan de touwtjes bij FVD? Baudet heeft gezegd dat u zijn mentor bent en de partijideoloog.
Het was buitengewoon genereus van hem om dat te zeggen. Hij zei dat, denk ik, omdat hij mijn boeken heeft gelezen. Maar ik ben absoluut niet de partijideoloog. Als ik kan helpen met ideeën of wat dan ook, dan doe ik dat graag. Maar ik dicteer of beïnvloed de partijlijn absoluut niet. Thierry is zijn eigen man. Ik denk dat iedereen, zelfs zijn critici, dat wel inzien. Hij neemt geen instructies aan van mij en ik ook niet van hem.
Zijn er bepaalde dingen waar Baudet en u het niet over eens zijn?
Wij hebben niet dezelfde kijk op religie. Ik ben rooms-katholiek. Thierry maakte een opmerking in een interview over het christendom als een religie van de zwakken. Ik denk dat hij die opmerking mede maakte, omdat de katholieke kerk zich nu wel zo presenteert. Paus Franciscus is daar de belichaming van. Maar het zou kunnen zijn dat hij onder invloed van Friedrich Nietzsche was toen hij dat zei. Want dat is natuurlijk wat Nietzsche zei over het christendom.
Tot welke rooms-katholieke denominatie hoort u? Opus Dei?
Nee, ik ben een traditionalistische katholiek, wat nog conservatiever is dan Opus Dei, omdat Opus Dei zeer trouw is aan de paus. En als ik naar de mis ga, ga ik naar dissidente miskerken in Parijs. Die horen tot het priesterbroederschap van Sint Pius X, dat in 1970 werd opgericht door een aartsbisschop genaamd Marcel Lefebvre, die zich verzette tegen de nieuwe mis en tegen delen van het Tweede Vaticaans Concilie. Hij kwam daardoor steeds meer in de problemen met de Romeinse autoriteiten en werd in 1988 geëxcommuniceerd.
Er zullen toch ook politieke onderwerpen zijn waar u en Baudet over van mening verschillen?
Ik denk het niet.
Baudet veroorzaakte onlangs in de Tweede Kamer voor opschudding met zijn lofzang op het kolonialisme in Nederlands-Indië. In 2020 legde hij bloemen bij het standbeeld van J.P. Coen in Hoorn. Deze Coen heeft genocide gepleegd op de Banda-eilanden. Daar liep geen kip meer rond toen hij klaar was.
Wanneer was dit? Ik weet hier niets van. Daar kan ik dus geen commentaar op geven. Ik ben erg onwetend over de geschiedenis van het Nederlandse kolonialisme in Indonesië.
Baudet en FVD zijn voor journalisten favoriete objecten van haat. Ze blijven de complottheorie verspreiden over aansturing vanuit het Kremlin, dat Baudet een racist is, antisemiet, een fascist. Dit zal u wel raken.
Het raakt mij niet persoonlijk. Het steekt mij alleen dat ik af en toe als instrument word gebruikt in deze strijd, in deze oorlog. Dat mensen alleen over mij schrijven om Thierry aan te vallen. Dus ik word aangevallen als agent van het Kremlin enzovoort, om hem in diskrediet te brengen. Weet je, ik ben mijn hele leven al aangevallen. Dat is omdat ik veel impopulaire doelen hebben gesteund. Zo sprak ik mij uit tegen de Kosovo-oorlog toen die gaande was. Ik kreeg te maken met hysterische beschuldigingen. Toen was ik een betaalde agent van Belgrado, nu van Moskou. Ik beschouw mensen die mij op deze manier aanvallen als kwaadaardig en dom.
U bent vorig jaar aangehouden en verhoord op de Londense luchthaven Gatwick. Uw laptop, telefoon, portemonnee en paspoort zijn in beslag genomen. Dit moet een schokkende ervaring zijn geweest.
Het was verschrikkelijk, ja, absoluut verschrikkelijk. Het is inmiddels ook met anderen gebeurd, onder wie Vanessa Beeley en Kit Klarenberg. Ik werd aangehouden op basis van paragraaf 3 van de Britse Antiterrorisme- en Grensbeveiligingswet uit 2019. De wet is gericht tegen wat genoemd wordt ‘vijandige actoren’. Maar de wet zelf zegt: “Een opsporingsambtenaar kan de bevoegdheden krachtens deze paragraaf uitoefenen ongeacht of er redenen zijn om te vermoeden dat een persoon betrokken is of is geweest bij vijandige activiteiten”. Deze wet, die zogenaamd is ontworpen om vijandige actoren te stoppen, is dus in feite van toepassing op iedereen.
In een rechtsstaat kan de politie iemands eigendom alleen doorzoeken met een huiszoekingsbevel. Dit is een door een rechter ondertekend document dat toestemming geeft om privé-eigendommen te doorzoeken en in beslag te nemen. Als je ‘huiszoekingsbevel’ op Wikipedia opzoekt, staat er: ‘In bepaalde autoritaire landen mogen politieagenten personen en eigendommen doorzoeken zonder daarvoor toestemming van de rechtbank te hebben of hun daden te rechtvaardigen.’ Het Verenigd Koninkrijk is volgens die definitie nu een ‘autoritaire natie’. Het is precies wat een rechtsstaat scheidt van een dictatuur dat het werk van de politie niet wordt misbruikt voor politieke doeleinden, maar dit is wel wat er volgens mij gebeurde.
Waar werd u van verdacht?
Nergens van. De rechtbank schreef later in zijn bevindingen dat ik persoonlijk nergens van verdacht of beschuldigd was. Het laat zien dat de Britse autoriteiten hun politiediensten en hun speciale diensten nu toestemming hebben gegeven eigendommen van mensen in beslag te nemen, om daarin rond te vissen, ook als die mensen formeel nergens van verdacht worden of ergens van beschuldigd zijn.
Waar waren ze naar op zoek?
De agenten ondervroegen mij over mijn werk bij het Instituut voor Democratie en Samenwerking in Parijs, het Europees Parlement en meer recentelijk FVD. Ik zou mogelijk in contact staan met individuen die zich bezig hadden gehouden met ‘inmenging’ en die handelden in opdracht van de Russische staat of daarmee in contact stonden. In dat verband werd mij gevraagd of ik Vladimir Kornilov kende (Kornilov is een destijds in Nederland wonende Rus, die contact heeft gehad met Baudet, in de aanloop naar het Nederlandse referendum over het associatieakkoord van de EU met Oekraïne – red.). Ik antwoordde dat ik hem nooit ontmoet had en ook nooit met hem in contact ben geweest. Ik kende zijn naam alleen van de Zembla-documentaire die de VARA heeft uitgezonden over de vermeende banden van Baudet met het Kremlin. Die documentaire zit vol leugens. Ik geef af en toe een interview aan de Russische zender RT. Dat is de optelsom van al mijn zogenaamde ‘connecties met Rusland’. Andere connecties heb ik niet.
U bent dus waarschijnlijk in Londen aangehouden vanwege een door Nederlandse journalisten verspreide complottheorie over banden van Baudet met het Kremlin?
De naam van Kornilov is tijdens het verhoor alleen gevallen in verband met vermeende Russische inmenging in Nederland, dus niet in het Verenigd Koninkrijk. Het zijn Nederlandse journalisten die dit verhaal in de wereld hebben geholpen. (Zembla heeft de documentaire met Engelstalige ondertiteling online gezet – red.).
Uw aanhouding is vervolgens weer aangewend door sommige Nederlandse media om te zeggen: “Zie je wel, er zit een luchtje aan die Laughland”.
Het is inderdaad een vicieuze cirkel, een echokamer. Leugens die verkondigd worden in de media, zorgen ervoor dat politie en justitie in actie komen, waardoor de leugenaars gesterkt worden in hun idee dat hun leugens waar zijn.
Dennis l’Ami van Follow The Money schreef een lang artikel over u. Hij noemt u een ‘enabler’, iemand die zonder het te weten wordt aangestuurd door de Russen. U bent volgens hem de schakel tussen Baudet en ‘Poetins pr-machine’.
Met l’Ami heb ik lang gepraat en ook met een vrouwelijke collega van hem. In mijn naïviteit dacht ik dat ik erin was geslaagd ze duidelijk te maken dat er geen verhaal is. Als ik ‘verhaal’ zeg, dan bedoel ik een verhaal zoals je dat aan kinderen vertelt, zwart-wit, dat begint met “Er was eens” en met altijd hetzelfde einde. Ik had het van tevoren kunnen weten. Als ik in de afgelopen twintig jaar iets geleerd heb over journalisten dan is het dat, als er eenmaal een verhaal is, de meeste journalisten tot niets anders in staat zijn dan het bestaande verhaal te herhalen. Het maakt daarbij niet uit of je ze te woord staat of commentaar weigert. Er is niets wat ze af kan brengen van het verhaal.
Dat label van enabler gebruiken ze dus als ze op geen enkele manier kunnen aantonen dat je instructies aanneemt of betaald wordt. Op welke manier zou ik als enabler gebruikt worden door Rusland? Ik bedoel, kunnen ze niet begrijpen dat er mensen in het Westen zijn die het niet eens zijn met de Navo, de Europese Unie, het Amerikaanse buitenlandbeleid? Dat lijkt mij volkomen normaal in een democratie. Hoe kun je dat in vredesnaam terugbrengen tot een enabler of een nuttige idioot voor het Kremlin? Ik ben trouwens helemaal niet pro-Russisch. Ik ben gewoon niet anti-Russisch. Ik heb een groot deel van mijn leven besteed aan het verdedigen van mensen en landen die zijn aangevallen in de westerse media. Dat heb ik niet alleen gedaan met Rusland. Ik begon met Joegoslavië, met president Slobodan Milosevic, daarna premier Vladimir Mečiar van Slowakije, president Václav Klaus van Tsjechië, president Sali Berisha in Albanië. Ik heb keer op keer gezien hoe de mediamachine, de regeringsmediamachine ze aanvalt, ze tot Hitlers maakt en valse verhalen over hen verspreidt. Ik heb mij trouwens ook uitgesproken tegen de Irak-oorlog.
Durft u na de behandeling die u hebt gekregen op de Londense luchthaven nog wel terug te keren naar uw vaderland?
Een paar weken na het incident op Gatwick zette ik weer voet op Britse bodem. Ik werd opnieuw apart genomen, maar niet ondervraagd. Ik moest twintig minuten wachten terwijl ze met Londen belden om te horen of ze mij binnen mochten laten. Ik was met mijn vrouw en kinderen. Voor hen was het een zeer onaangename ervaring, intimiderend. Afgelopen maand ben ik opnieuw teruggeweest. Toen was er geen enkel probleem. Ik neem aan dat ze hebben ingezien dat er geen verhaal is.