DEN HAAG – Mopperen lijkt soms een Haagse traditie, maar de klachten over fatbikes zijn allesbehalve loos gemopper. In de vierde en laatste aflevering van de serie De Plaag van Den Haag staat één voertuig centraal dat steeds vaker voor onrust zorgt in de stad: de fatbike. De vraag is niet alleen of de ergernis terecht is, maar vooral hoe het veiliger kan.
In het centrum van Den Haag klinken de zorgen luid en duidelijk. “Ze rijden overal keihard, op straat, op het fietspad en zelfs op de stoep,” zeggen twee jonge vrouwen. Een voorbijganger vertelt dat hij werd uitgescholden toen hij een fatbiker aansprak op zijn gedrag. “Ze worden agressief. Als ze met z’n tweeën zijn, stappen ze soms zelfs af. Wat mij betreft komt er een verbod.”
Ook jongeren herkennen het probleem. “Ze gaan veel te hard en vaak zijn die fietsen opgevoerd,” zegt een jongen. “Als het veilig blijft, prima. Maar nu hebben anderen er vooral last van. Dan moet je regels aanpassen.”
Jongere bestuurders, grotere risico’s
Volgens Veilig Verkeer Nederland is een fatbike niet zomaar een hippe variant van de e-bike. De aandrijving is anders en maakt de fiets lastiger te beheersen. “Ze schieten snel weg bij het optrekken en bij een noodstop blijf je vaak nog doorrollen,” legt woordvoerder Willemijn Pomper uit.
Wat haar extra zorgen baart: de leeftijd van de bestuurders. “Kinderen worden steeds jonger. In de klas van mijn negenjarige zoon rijden al leerlingen op een fatbike. Zij kunnen snelheid en risico’s nog niet goed inschatten. Dat is echt onveilig.”
Meer ongelukken verwacht
Dat het probleem verder zal escaleren, vreest Pomper ook. Goedkope fatbikes uit het buitenland zijn technisch minder betrouwbaar en eenvoudig op te voeren. “Dat vergroot de kans op gevaarlijke situaties alleen maar.”
Exacte cijfers over ongelukken in Den Haag zijn er niet. De politie houdt fatbikes niet apart bij en ook VeiligheidNL beschikt niet over lokale data. Wel is duidelijk dat het aantal slachtoffers stijgt. “Als er meer fatbikes rijden, is het logisch dat er ook meer ongevallen zijn,” zegt woordvoerder Tom de Beus.
Ziekenhuizen zien toename slachtoffers
In het Haaglanden Medisch Centrum zien artsen de gevolgen steeds vaker terug. Neurochirurg Hugo den Boogert behandelt vooral patiënten met ernstig hoofdletsel. “Die aantallen zijn gelukkig nog beperkt, maar elke patiënt is er één te veel,” zegt hij. “Collega’s op de spoedeisende hulp en traumachirurgie zien wel degelijk een stijging.”
Volgens Den Boogert zorgen fatbikes voor grotere snelheidsverschillen op het fietspad. “Nederland is een druk fietsland. Als e-bikes en fatbikes veel sneller rijden dan gewone fietsen, ontstaan er gevaarlijke situaties – zeker als jongeren roekeloos gedrag vertonen.”
Een algemene helmplicht ziet hij niet zitten, maar voor jongeren op fatbikes wel. “Dat vergroot het risicobesef en biedt bescherming. Mijn eigen kinderen mogen er in ieder geval niet op.”
Gemeente ziet geen reden voor verbod
Hoeveel fatbikes er in Den Haag rondrijden, weet de gemeente niet. Er is geen registratieplicht. Wel ontvangt zij steeds meer klachten, vooral over hard rijden op de stoep en langs voetgangers.
Een verbod komt er voorlopig niet. “Het college ziet daar nu geen aanleiding toe,” laat een woordvoerder weten. Wel roept de gemeente fatbikegebruikers op zich netjes te gedragen in het verkeer.
Ook het beperken van rijgebieden is volgens de gemeente geen optie. Zolang auto’s binnen de bebouwde kom vijftig kilometer per uur mogen rijden, is het te onveilig om fatbikes massaal naar de rijbaan te verplaatsen. Daarom pleit Den Haag, samen met andere steden, voor een maximumsnelheid van dertig kilometer per uur. Dat zou jaarlijks honderden verkeersslachtoffers kunnen voorkomen.
Wel steun voor helm en minimumleeftijd
Waar de gemeente wel voorstander van is, is een helmplicht en een minimumleeftijd voor fatbikes. Daarvoor is al meerdere keren aandacht gevraagd bij de landelijke politiek. Ook de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit houdt toezicht op de veiligheid van elektrische fietsen. Inspecties zijn gestart, al wordt niet bekendgemaakt waar en wanneer die plaatsvinden.
“Consumenten moeten erop kunnen vertrouwen dat producten veilig zijn,” aldus de NVWA. “Dat geldt net zo goed voor elektrische fietsen als voor andere consumentenproducten.”
Balans zoeken
Ondanks alle zorgen ziet de gemeente ook voordelen. Meer fietsen betekent minder uitstoot, minder files en minder parkeerdruk. “Een goed gefabriceerde fatbike waar niet aan is gesleuteld, kan een prima vervoermiddel zijn,” zegt de woordvoerder. “Maar dan moet het wel veilig blijven – voor iedereen.”
De vraag blijft: lukt het Den Haag om die balans te vinden voordat het echt uit de hand loopt?